• Algemeen
• 15 april 2020
• Door Redactie

Herinneringen aan de bevrijding van 75 jaar geleden

NIEUWLEUSEN - Veel vrijwilligers zijn de afgelopen tijd druk geweest om invulling te geven aan allerlei evenementen en festiviteiten rond de viering van 75 jaar bevrijding.

Dat zou afgelopen weekend worden gevierd in de kernen van gemeente Dalfsen. Maar vrijwel geen enkel programmaonderdeel kon doorgaan vanwege de coronamaatregelen. De evenementen worden zoveel mogelijk verplaatst, bijvoorbeeld naar volgend voorjaar, als 75+1 jaar bevrijding wordt gevierd.

Gait van Geenhuizen

Hieronder enkele herinneringen van ooggetuigen aan de bevrijding van 75 jaar geleden. Zoals van Gerrit Jan van Geenhuizen (86) oftewel Gait. Hij is geboren en getogen op de boerderij aan de Dommelerdijk in Oudleusen, waar hij nu nog woont met zijn vrouw. Bij de bevrijding van Oudleusen op 12 en 13 april was hij elf jaar en Gait kan het zich nog goed herinneren.
Enkele dagen achter elkaar ging hij lopend naar de Hessenweg, waar de colonnes Canadezen langs kwamen op weg naar Ommen. Zóveel militairen kwamen voorbij, in allerlei voertuigen: in jeeps, op tanks en auto’s, de benzinelucht kan Gait zich nog heugen, dat vond hij zó lekker. En het wittebrood, de chocolade en sigaretten die de Canadezen bij zich hadden, herinnert hij zich nog goed. “Ik was nog maar een jongen, maar rookte toch ook al mee, zo ging dat in die jaren,” zegt Gait. “Al hebben wij geen honger geleden in de oorlog, dat brood en die chocolade smaakte zó lekker.” De Duitsers die nog in enkele boerderijen verschanst zaten, schoten op de Canadezen, herinnert hij zich. Vier boerderijen gingen nog in vlammen op in die dagen rond de bevrijding. Gait ziet het beeld ook nog voor zich dat vlak na de bevrijding NSB’ers werden opgepakt en, bewaakt door mannen van de ondergrondse, naar Dalfsen werden gebracht. Toen in mei heel Nederland was bevrijd, werden er Oranjefeesten gehouden.
Gait was 5 jaar toen de Duitsers binnen vielen. Hij zag tanks voorbij komen en kanonnen, getrokken door paarden. Op een gegeven moment hoefden de kinderen niet meer naar school. Wel kregen ze soms les bij een boer in de voorkamer. De familie Van Geenhuizen is de oorlog goed doorgekomen, vindt Gait. “Er gebeurde natuurlijk wel van alles, maar als kind kreeg ik dat niet allemaal mee.” Hij herinnert zich nog dat hij niet bij zijn opoe in de voorkamer mocht komen. Na de oorlog hoorde Gait pas dat er iemand werd vastgehouden in die kamer, met bewaking van de ondergrondse.

Grietje Kreule-Kok

Grietje Kreule-Kok is geboren op de Meele in Nieuwleusen. Tegenwoordig woont ze in De Hulstkampen. Tijdens de bevrijding van Nieuwleusen was ze 9 jaar. Zij herinnert zich nog dat haar vader wilde gaan kijken naar de bevrijders, maar haar moeder zei dat hij dat niet moest doen. Hij was bij het begin van de oorlog militair bij de Grebbeberg, en kwam eerst niet terug na de gevechten en de capitulatie. Moeder keek iedere dag naar hem uit bij de tramhalte, maar hij kwam niet en er kwam geen bericht. Nadat de familie dagen in spanning had gezeten over zijn lot – er waren niet of nauwelijks telefoons – kwam de postbode ’s avonds om 21.30 uur een keer langs met een brief van vader dat alles goed met het was. Hij keerde terug in de meidagen.
Toen de bevrijders in 1945 vanaf Balkbrug kwamen, ging vader Kok toch kijken met zijn kameraad Hoogezand ondanks het afraden van zijn vrouw. Er reden wel zo’n wel 400 à 500 militaire voertuigen over De Meele. Er werd geschoten in de buurt van de Jagtlusterallee, het hooi in de boerderij van Visscher vloog in brand, maar kon gedoofd worden. Dochter Bertha Hoogezand kwam de mannen ophalen en werd in de rug getroffen door een kogel. Zij werd naar het ziekenhuis gebracht in Hoogeveen en heeft er later geen schade van overgehouden. Een kogel trof ook de fietsband van Grietjes vader, hij kwam eraf met een lekke band. “Als kind begrijp je het allemaal niet,” zegt Grietje, “maar je voelt wel de angst, thuis en op school.” Op school zag ze door het raam van het lokaal de vliegtuigen laag voorbij vliegen. Toen ze een keer buiten was met haar broer, in de buurt van de spoorlijn, vloog er laag een vliegtuig over en werd er geschoten. Toen ze net binnen waren, werd er een bom gegooid, precies op de plek waar ze even daarvoor nog zaten. Het was de eerste bom die op de treinrails werd gegooid. Grietje kan nog het enorme gat in de grond voor zich zien, dat werd veroorzaakt door de bom.
Verder had het gezin Kok enige tijd een Joods onderduikertje in huis, de later bekende Nederlander Ed van Thijn (voormalig politicus en bestuurder). Later heeft ze nog wel contact met hem gehad.