• Algemeen
• 3 april 2023
• Door Redactie

Data na de dood: wat laat je digitaal na

DALFSEN - Brandon Kwey van Digital Life Legacy - een kennis- en expertisecentrum op het gebied van digitale nalatenschap, gaf donderdagavond op verzoek van de bibliotheek een interessante workshop in De Spil Nieuwleusen over wat er gebeurt met je digitale leven als je er zelf niet meer bent.

Het vestzaktheater in De Spil zat donderdagavond vol met inwoners die wel eens wat meer wilden weten over digitale nalatenschap. 
Een overlijden is sowieso al een heftige gebeurtenis, maar als iemand niks heeft geregeld rond zijn of haar digitale nalatenschap, kan dat grote gevolgen hebben. Kwey schetste het voorbeeld van een medewerker van het Leger des Heils die als enige de beschikking had over alle wachtwoorden. Met zijn overlijden verdwenen die dus mee in het graf. Brandon gaf voorbeelden wat iemand bij leven kan doen om zijn of haar digitale nalatenschap te regelen.

Online erfenis

De meeste mensen hebben tegenwoordig een online erfenis, met fysieke apparaten zoals laptop, e-reader, smartphone en dergelijke, maar ook ‘in the cloud’ zweeft van alles boven ons. Kwey ziet een verschuiving van fysieke apparaten naar de cloud. Mensen bewaren hun foto’s, adressen, administratie, pincodes en dergelijke vaak online. Iedereen zou er eens bij stil moeten staan wat voor jou waardevolle online bezittingen zijn en wat je er mee wilt als je er niet meer bent. De grote tech-bedrijven zien de klanten als ‘gebruiker’ en niet als ‘eigenaar’ van de online uitingen en dat heeft juridische gevolgen voor de gebruiker. Bij Apple zijn accounts bijvoorbeeld niet overdraagbaar, dus nabestaanden kunnen er niets meer mee. Bij Microsoft kan een nabestaande alleen na een formele dagvaarding in Ierland eventueel gegevens krijgen en bij Google is een rechterlijk bevel nodig in de VS. Het is dus handig als mensen hun wensen en gegevens noteren in bijvoorbeeld een levenstestament.

Tekst gaat verder onder foto.

Foto's onder: Brandon Kwey van Digital Life Legacy en een sheet uit de presentatie.

Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Wetten

Het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties is bezig met het onderwerp ‘Data na de dood’, maar deze ‘digitale grondwet’ wordt pas in 2025 verwacht. Wel zijn er al rechtszaken gevoerd (en gewonnen) door familieleden, om bijvoorbeeld inzage in e-mails van overledene te krijgen. Misschien schept dat een precedent. Brandon stelt ook de vraag of mensen wel alle data van overledenen willen zien: je kunt ook erg schrikken van wat je tegenkomt. Wie is iemand in zijn telefoon? Dat zijn dilemma’s.

Ontsluiten digitale middelen

Digital Life Legacy kan mensen helpen bij het ontsluiten van ditale middelen. Zij doen dat alleen met een akte van overlijden, een verklaring van erfrecht, controle bij uitvaartonderneming en alleen voor de rechtmatige erfgenamen. Ze gebruiken voor de ontsluiting digitale forensische apparatuur. De kosten variëren van ongeveer 395 euro tot 3.700 euro. Meestal is het zo, hoe ouder het toestel, hoe gemakkelijker te ontsluiten. Ook voor apparatuur die zwaar beschadigd is of in het water heeft gelegen, zijn soms nog mogelijkheden. Er is een kennisbank en een brochure met meer informatie.

Bij leven doen

- Bij Google de instellingen regelen en iemand machtigen
- Ook bij Facebook instellingen wijzigen. Legacy contract aangaan. Nabestaande kan na overlijden wel iets plaatsen op algemeen account van overledene. Je kunt bij leven iemand machtigen en eventueel omzetten naar een gedachtenispagina.
- Linked-In ook aanpassen of verwijderen
- Bij Apple krijgt je eventueel alleen inzage in wat er in de cloud zit, niet wat op het toestel zit
- Telefoonabonnementen nooit meteen opzeggen na een overlijden. Bij sommige digitaal aangegane abonnementen is sprake van een tweetrapsverificatie en wordt een SMS gestuurd naar de telefoon. Als het abonnement is opgezegd, kun je daar dus niet meer bijkomen. Dat kan een probleem zijn bij het opzeggen van bijvoorbeeld zorgverzekeringen.
- Eventueel voicemail opnemen, als je iemands stem nog eens wilt kunnen horen.
- In Virtual Reality kan men door het uploaden van een foto nog bewegende beelden zien van de overledene. De foto kan men uploaden naar het platform My Heritage, TikTok kan een compilatie maken naar aanleiding van één stilstaande foto.
- Vraag je af: wil je zelf herinnerd worden in Virtual Reality. Soms kan het nabestaanden helpen bij de rouwverwerking.
- Selfies maken met de kist of met de overledene: het gebeurt steeds meer, soms in combinatie met Snapchat in combinatie met Faceswap. Wil je dat?
- Dierbare WhattsApp-pagina’s: leg ze snel vast. Na zes maanden gaat het telefoonnummer over naar een nieuw persoon en is alles verdwenen. Exporteer de chats, hoe dat moet, staat op Kennisbank. Eventueel kunnen ze in een boek worden vastgelegd.
- Bitcoins zijn weg na overlijden, dus ga het gesprek aan met de eigenaar daarvan.
- Identiteitsfraude komt voor na overlijden (ghosting). Oplichters zoeken hun slachtoffers soms via rouwadvertenties. Misschien daarom toch gegevens verwijderen van internet?
- Breng telefoons niet zo naar de kringloop, om identiteitsfraude te voorkomen. Laat de persoonsgegevens eraf halen
Het is verstandig om je eigen accounts en abonnementen ergens vast te leggen. Waar ben je lid van? Meestal heeft iemand tien tot vijftien abonnementen, zoals: krant, internet, telefoon, tv, mobiel, streamingdiensten, wegenwacht, goede doelen.

Voorbereiden

1. Bespreek met je dierbaren wat je wilt
2. Breng in kaart wat je hebt
3. Breng in kaart wat voor accounts je hebt
4. Wat wil je: opzeggen, overdragen, memoraliseren
5 Noteer wachtwoorden van de accounts, digitaal of op papier of gebruik een wachtwoordmanager
6 Maak codicil of levenstestament

Gebruikers die hun telefoon ontgrendelen met vinger of gezichtsscan: na overlijden is dat niet meer mogelijk, omdat er geen hartslag meer is.
Digital Life Legacy is een organisatie zonder winstoogmerk en expert in digitale nazorg na overlijden.